Rupsen lijken misschien onschuldig, maar kunnen in korte tijd veel schade aanrichten aan bladeren, bloemen en jonge scheuten. Ze vreten grote gaten in het blad en laten soms alleen de nerven over. Vooral in het voorjaar en de zomer kunnen rupsen zich snel verspreiden. Gelukkig kun je ze vaak goed voorkomen en bestrijden zonder schadelijke middelen.
Hoe ontstaan rupsenplagen?
Veel vlinders en motten leggen hun eitjes op de onderkant van bladeren. Wanneer de eitjes uitkomen, beginnen de rupsen meteen te eten. Vooral koolplanten, fruitbomen en sierstruiken zijn geliefd.
Bij warm en droog weer kunnen de rupsen zich snel ontwikkelen en in korte tijd veel schade veroorzaken. Door alert te zijn op eitjes en jonge rupsen kun je de plaag vaak nog in een vroeg stadium stoppen.
Zo voorkom je rupsen in je tuin
Rupsen horen bij de natuur, maar in grote aantallen kunnen ze veel schade aanrichten. Met een paar eenvoudige maatregelen kun je voorkomen dat ze je tuin overnemen.
Gebruik insectengaas
Bescherm kwetsbare groenteplanten zoals kool, sla en broccoli met insectengaas of vliesdoek. Zo kunnen vlinders hun eitjes niet op de bladeren afzetten en voorkom je een plaag nog voor die begint.
Controleer en verwijder eitjes
Kijk regelmatig onder de bladeren van kwetsbare planten. Zie je kleine groepjes eitjes of jonge rupsen, verwijder deze dan direct. Vroeg ingrijpen voorkomt dat ze zich massaal verspreiden.
Houd planten gezond
Sterke, gezonde planten zijn beter bestand tegen vraat door rupsen. Geef je planten voldoende water en voeding en verwijder dode of zieke bladeren. Zo blijven ze vitaal en minder aantrekkelijk voor plagen.
Maak gebruik van bloemen & planten
Niet elke plant is even aantrekkelijk voor rupsen. Sommige soorten zijn juist favoriete voedselplanten voor vlinders en motten, die er hun eitjes op afzetten. Andere planten hebben een geur of stoffen waar rupsen niet van houden. Door slim te kiezen wat je in je tuin zet, kun je rupsen beperken of juist ongemerkt uitnodigen. Kies dus bewust, zeker bij kwetsbare groenten of fruitgewassen.
Welke bloemen & planten trekken rupsen aan?
Rupsen eten vooral graag zachte, groene bladeren en jonge scheuten. Ze worden vaak aangetrokken door planten waar hun ‘moeder’vlinders graag eitjes op leggen. Planten die rupsen kunnen aantrekken zijn onder andere:
- Koolsoorten: Koolwitjes leggen hun eitjes graag op kolen, broccoli en spruiten.
- Fruitbomen: Appelbomen, perenbomen en pruimenbomen zijn aantrekkelijk voor verschillende rupsen.
- Rozen: De jonge scheuten en bloemknoppen van rozen zijn gevoelig voor rupsen.
- Bessenstruiken: Vooral kruisbessen en zwarte bessen kunnen worden aangevreten door rupsen.
- Bloeiende vaste planten: Sommige sierplanten met zachte bladeren, zoals dahlia’s en floxen, trekken rupsen aan.
Welke bloemen & planten stoten rupsen af?
Sommige planten hebben een geur of stoffen waar rupsen niet van houden. Door deze rondom kwetsbare planten te zetten, maak je het lastiger voor rupsen om zich te vestigen.
- Afrikaantjes: Hun sterke geur werkt afwerend voor veel plaaginsecten, ook voor rupsen.
- Goudsbloemen: Bekend om hun geur en afwerende werking tegen rupsen en andere plagen.
- Tijm: De aromatische geur maakt het voor vlinders minder aantrekkelijk om eitjes op nabije planten te leggen.
- Knoflook: Tussen groenten geplant helpt het om rupsen op afstand te houden.
- Bieslook: Geeft geurstoffen af die rupsen vermijden en is makkelijk tussen andere planten te zetten.
Oma weet raad: rupsen bestrijden
Oma had geen chemische middelen nodig om haar planten te beschermen. Met simpele, natuurlijke trucs wist ze rupsen uit haar moestuin te houden. Veel van die oude tips werken nog steeds verrassend goed. Geen schadelijke troep, wel resultaat. Zo houd je rupsen op een veilige en milieuvriendelijke manier in toom.
Handmatig verwijderen
De ouderwetse maar doeltreffende methode: rupsen met de hand van de planten plukken. Vooral bij jonge kolen of fruitbomen werkt dit goed. Controleer regelmatig de onderkant van de bladeren.
Knoflook- of uienthee
Sterke geuren maken het de rupsen onaantrekkelijk. Laat knoflook of ui een dag in water trekken en gebruik het mengsel om de bladeren te besproeien.
Natuurlijke vijanden aantrekken
Plant kruiden en bloemen zoals dille, venkel of goudsbloemen die sluipwespen en lieveheersbeestjes aantrekken. Deze insecten helpen om de rupsenpopulatie in toom te houden.
Netten of vliesdoek
Bescherm jonge kool- en bladgroenten met insectengaas of vliesdoek. Zo voorkom je dat vlinders hun eitjes kunnen afzetten.
Natuurlijke vijanden van rupsen
Ook rupsen hebben natuurlijke vijanden die helpen om ze in toom te houden. Door je tuin aantrekkelijk te maken voor deze helpers, hoef je minder zelf in te grijpen.
Vogels
Veel vogels, zoals meesjes, mussen en spreeuwen, zien rupsen als een belangrijke voedselbron, vooral in het broedseizoen. Ze voeren hun jongen vaak tientallen rupsen per dag. Door nestkastjes op te hangen, dichte struiken te planten en een waterschaaltje neer te zetten, maak je je tuin aantrekkelijk voor deze nuttige helpers.
Padden
Padden eten niet alleen slakken maar ook rupsen die ze op de grond tegenkomen. Ze scharrelen vooral in de schemering rond en houden de populatie van kleine plaagdieren mee in balans. Met een rustige hoek in de tuin, wat schaduwrijke beplanting en een vochtige plek, zoals een klein vijvertje of een schoteltje water, trek je padden aan.
Wespen
Veel soorten wespen jagen actief op rupsen om ze aan hun larven te voeren. Zo helpen ze de rupsenpopulatie op een natuurlijke manier te beperken. Door bloemen te planten die nectar leveren, zoals dille, venkel en koriander, bied je wespen een voedselbron en stimuleer je hun aanwezigheid in de tuin.
Aaltjes tegen rupsen
Aaltjes tegen rupsen zijn microscopisch kleine wormpjes die je mengt met water en over de grond of op aangetaste planten uitgiet. Ze dringen de rupsen binnen en schakelen ze van binnenuit uit. Dit klinkt misschien heftig, maar het is veilig voor planten, huisdieren en nuttige insecten. Aaltjes pakken de plaag bij de bron aan en zijn daardoor een natuurlijke en effectieve manier om rupsen onder controle te houden.
